Lekcia č. 23

Лекція 23
 
Міста, штаты, народы
Івана: Агой, Янку. Як ся маєш?
Янко: Агой, Івано. Дякую, добрї, шатую.
Івана: Де шатуєш?
Янко: Іду до міста.
Івана: Маш там даяку роботу?
Янко: Іду на пошту. Ты уж была на поштї?
Івана: Гей, я была на поштї вчера. Загнала єм пошткарту родічам до Мукачова і приятелям до Ужгорода. І ты ідеш загнати пошткарту домів, до Сербії? Мам правду?
Янко: Як єсь здогадала?
Івана: То не тяжко здогадати. Уж скоро каждый участник лїтнёй школы быв на поштї. Окрем того, тримлеш в руках пошткарту...
Янко: Я іщі не быв на поштї. А мої родічі в Новім Садї наісто нетерпезливо чекають на мою пошткарту. То значіть, Івано, ты уж знаєш, де є ту Главна пошта?
Івана: Ясно, знаю. Главна пошта є в центрї міста.
Янко: Я позерав на план міста і знаю лем приближно.
Івана: Можу ті пояснити, кідь хочеш.
Янко: Івано, будь така добра а повідж мі, кады мам іти.
Івана: Хочеш іти на автобусї, або пішо?
Янко: Є то далеко?
Івана: Автобус іде довкола, а ты можеш іти крижом через місто. Час буде тот самый.
Янко: Добрї, піду пішо.
Івана: Тогды од інтернату підеш просто, на першім розпутю загнеш доправа, дас о сто метрів загнеш долїва, а пак підеш уж лем просто. Перейдеш через Главну уліцю – а уж єсь на Главній поштї.
Янко: Видить ся мі то барз легко.
Івана: Є то легко і цалком близко. Треба ті йти не веце як 1000 метрів. То стигнеш за 20 минут.
Янко: Кідь пошатую, та може і за 15 минут.
Івана: Ясно, так май ся, Янку! А завтра мі повіш, за кілько минут єсь то стигнув.
Янко: Може зроблю рекорд а буде то лем за 10 минут...
Івана: Увидиме. Так май ся, Янку!
 
Назывникы сінґуларія тантум і плуралія тантум

Singularia tantum(колектіва) – мають лем форму єднотного чісла, але значать бівше множество. Можуть то быти:
– абстрактны назывникы: щастя, здравя, думаня, молодость, спаня,
– матеріаловы: вода, пиво, пісок, цукерь, сіль,
– громадны: жытельство, людство, членство, дрыва, каміня, быля, березиня,

Pluralia tantum (множынны назвы) – мають лем форму множного чісла, але означають єдну особу або предмет. Можуть то быти:
– части тїла: уста, волося, крижы,
– части дому: ворота, дверї,
– облечіня:ґачі, ногавіцї, шаты, треніркы, теплакы,
– робочі інштрументы: клїщі, ножычкы, вилы, граблї, санкы, окулярї, цїпы
– музичны інштрументы:гуслї, варганы, чінелы,
– потравины: дріджі,
– свята і славности: Русаля, Крижы, народенины, менины,                          
– ґеоґрафічны назвы:Чехы, Алпы, Гостовіцї, Кошыцї.
 
Склонёваня назывників singularia tantum
   
Склонёваня назывників pluralia tantum
   
ЗАДАЧІ

Одповіджте на вопросы.
а) Чом є Марта дома?
б) Што ся єй стало?
в) Хто навщівив Марту?
г) Што Марта праві робила?
ґ) Якы пошткарты зберать Марта?
д) Котры пошткарты суть про ню цїнны?
е) Скады суть тоты пошткарты?
є) Якы іншы пошткарты указала Марта Янкови?
ё) Од кого были пошткарты з ґратулаціями?
ж) З котрого року были знамкы на пошткартах?

Доповнийте.
а) Марта дістає много .....
б) Часто дістає пошткарты споза граніць Словакії: зо .....
в) В своїй колекції має пошткарты зо Словакії: з .....
г) В колекції має ґратулації од родины – к ..... і .....
ґ) Марта має ..... на добрых приятелїв.
д) Янко потребує ..... на чітаня дрібного писма.
е) На пошткартах суть інтересны .....

Выпиште з тексту назывникы singularia tantum і pluralia tantum.
 
Ключ к задачам:
1. а) Марту болить нога. б) Марта впала. в) Марту навщівив Янко. г) Марта робила порядок усвоїй колекції пошткарт. ґ) Марта зберать пошткарты міст. д) Цїнны суть про ню пошткарты од приятелїв. е) Тоты пошткарты суть зо Споєных штатів америцькых, Росії, Канады, Румунії, Україны, Польщі, Булгарії, Ґреції, Анґлії. є) Марта указала Янкови і пошткарты од знамых з Прагы, Бенаток, Атен, пошткарты од родины зо Словакії – з Братїславы, Кошіць, Гостовіць, Чабин, Пыхонь, Высокых Татер і Низкых Татер. ё) Пошткарты з ґратулаціями к народенинам і менинам были од родины. ж) Знамкы на пошткартах были з року дватісяч вісем.
 
2. а) пошткарт, б) Споєных штатів америцькых, Росії, Канады, Румунії, Україны, Польщі, Бул- гарії, Ґреції, Анґлії, в) Братїславы, Кошіць, Гостовіць, Чабин, Пыхонь, Высокых Татер і Низкых Татер, г) народенинам, менинам, ґ) щастя, д) окулярї, е) знамкы.

3. singularia tantum: здравя, щастя; pluralia tantum: дверї, Споєны штаты америцькы, Бенаткы, Атены, Кошіцї, Гостовіцї, Чабины, Пыхнї, Высокы Татры, Низкы Татры, менины, народенины,
окулярї.
 
Kurz rusínskeho jazyka je pripravovaný podľa učebnice - Доц. ПгДр. Анна Плїшкова, ПгД.
ПгДр. Кветослава Копорова: Русиньскый язык про зачаточників, Словеньска асоціація русиньскых орґанізацій – Русин і Народны новинкы, Пряшів 2011


Autor: Peter Medviď
 
 
> späť