Lekcia č. 24
Лекція 24
Покля култура народностных меншын, в тім розумиєме і фінанцованя нашых періодік, книжок, котра належыть під Уряд влады, буде мати о нецілых 10 процент менше як минувшый рік, Міністерство културы буде мати менше лем о пять процент. А што є найліпше, Матиця словеньска дістане своїх звычайных 1,5 міліона евро, кріза – некріза. Жебы сьме были в образі – єдна културна інштітуція дістане міліон і пів, покля вшыткы меншыны довєдна, і то є майже 15 процент жытелів Словеньска, на свої културны актівности 3,8 міліона. Вже того року было крітіковане, же покля културна єдиніця на єдного жытеля словацькой народности выходить на 23 евро і 70 центів, на такого Русина, Рома або Мадяра то не было ани 6 евро. Мы сьме собі поліпшыли, але думам, же в припаді дакотрых народностей ся може тот пропастный розділ в далшым року іщі векшати. Кідь собі до того прирахуєме, же є можность рушіня малокласных школ, де без вынятку зо закона можеме прийти о народностны школы, култура народностных меншын може на далшый рік дістати такый коктейл, котрый так скоро не розходить.
Держава мусить каждых 5 років передкладати на Секретаріат Рамкового договору на охрану народностных меншын, Ґенеральный директоріят про людьскы права Рады Европы в Штрасбурґу справу в о імплементації Рамкового договору. Мусить так робити кажда держава, котра договор підписала. Послідню Словеньско загнало в 2009 році. Значіть, далша нас чекать в будучім і має быти предложена к 1-му фебруару. Словеньску ся рекомендовало робити далшы зліпшіня імплементації того договору. Наприклад зважыти приятя леґіслатівы о фінанцованю меншын, підпоровати приступ к медіам, веце підпоровати навчаня в языках меншын, друковати учебникы, робити політіку всокочіня културы меншын і так дале. Вшытко то, што ся властно даяк не робить. Єм зведавый, яку справу Словеньску предложыть. Але суть лем дві можливости. Будь собі признать хыбы в меншыновій політіці, або буде тота справа з якогось паралелного весмірму, де меншыны на Словеньску мають вшытко. Штрасбурґ „calling“. Буде інтересне, яка буде його реакція по тім, што Словеньско дасть свою справу.
Петро МЕДВІДЬ
Твориме множне чісло:
ЗАДАЧІ:
1. Доповнийте правилны формы назывників singularia tantum іpluralia tantum.
а) В зимі сьме были на доволенцї у (Высокы Татры) .....
б) Каждый день сьме ся спущали на (санкы) .....
в) Янко знає добрї грати на (гуслї) .....
г) Відїли сьте уж хыжу без (дверї) .....?
ґ) Дома ся не мусиме парадно облїкати, можеме быти в (теплакы) .....
д) На Великдень собі облечу новы (шаты) .....
е) Без (ножычкы) ..... не поріжеме папірь.
є) Як в (молодость) ....., так в (старость) .....
ё) Главне місто (Чехы) ..... ся зве Прага.
ж) Без (вода) ..... нїт жывота.
з) Найвеце (пісок) ..... є на Сагарї.
2. Склонюйте словны злукы: твої новы санкы, нашы Высокы Татры, моя красна молодость.
3. Одповіджте на вопросы.
а) Де жыє найвеце Словаків?
б) Як ся зве майорітный народ Словакії?
в) Де жыє найвеце Русинів?
г) Як ся зве домовина Русинів?
ґ) В котрых країнах жыють Русины?
д) В котрых окресах Словакії жыють Русины?
е) Як ся зве майорітный народ: Чехії, Польщі, Мадярії, Румунії, Україны, Ґерманії, Австрії, Сербії, Хорватії, Росії, Канады, США, Анґлії?
є) Яке є главне місто Словакії?
ё) Якы знаєте културны центры Русинів у світї?
ж) Якых знаєте русиньскых народных будителїв?
4. Утворьте множне чісло.
а) тот културный центер – .....
б) тото красне місто – .....
в) тамта молода жена – .....
г) тота мала дїтина – .....
ґ) моє нове авто – .....
д) наш высокый дім – .....
е) тамтот старый стром – .....
є) мій новый колеґа – .....
ё) тамто отворене окно – .....
ж) твій малый брат – .....
з) наша добра мама – .....
и) ваша красна дївка – .....
і) тамтот нервозный хлоп – .....
ї) наш дорогый родак – .....
й) тот приємный чоловік – .....
к) тамтот добрый фотбаліста – .....
5. Доповнийте.
Ключ к задачам.
1. а) Высокых Татрах, б) санках, в) гуслях, г) дверей, ґ) теплаках, д) шаты, е) ножычок, є) молодости, старости, ё) Чех, ж) воды, з) піску.
2. Ґ. твоїх новых санок, Д. твоїм новым санкам, А. твої новы санкы, Л. о твоїх новых санках, І. твоїма новыма санками; Ґ. нашых Высокых Татер, Д. нашым Высокым Татрам, А. нашы Высокы Татры, Л. о нашых Высокых Татрах, І. нашыма Высокыма Татрами; Ґ. моёй красной молодости, Д. моїй красній молодости, А. мою красну молодость, Л. о моїй красній молодости, І. моёв краснов молодостёв.
3. а) на Словакії, б) Словаци, в) на Підкарпатьскій Руси, г) Карпатьска Русь, ґ) в Українї, Сло-вакії, Польщі, Мадярії, Румунії, Сербії, Хорватії, США, Канадї, Чехії, д) Міджілабірцї, Снина, Гуменне, Воронов, Стропков, Свідник, Бардеёв, Стара Любовня, е) Чехы, Поляци, Мадяры, Румуны, Українцї, Нїмцї, Австрійцї, Сербы, Хорваты, Росіяне, Кана- дяне, Америчане, Анґлічане, є) Братїслава, ё) Ужгород, Пряшів, Ґорлицї, Новый Сад, Мікло-шевцї, Піттсбурґ, ж) Александер Духновіч, Александер Павловіч, Адолф Добряньскый, Ана-толій Кралицькый, Іоан Сильвай, Александер Митрак, Євґеній Фенцик, Юлій Ставровскый-Попрадов.
4. а) тоты културны центры, б) тоты красны міста, в) тамты молоды жены, г) тоты малы дїти, ґ) мої новы авта, д) нашы высокы домы, е) тамты стары стромы, є) мої новы колеґове, ё) тамты отворены окна, ж) твої малы братове, з) нашы добры мамы, и) вашы красны дївкы, і) тамты нервозны хлопи, ї) нашы дорогы родаци, й) тоты приємны люде, к) тамты добры фотбалісты.
5. б) Словак, Словачка, в) Фінка, Фінкы, г) Сербы, Сербка, ґ) Чех, Чешка, д) Голандяне, Голандянкы, е) Поляци, Полька, Полькы, є) Канадян, Канадяне, Канадянка, Канадянкы, ё) Америчан, Америчане, Америчанкы, ж) Европан, Европанка, Европанкы, з) Белґічане, Бел- ґічанка, Белґічанкы, и) Хорват, Хорватка, Хорваткы, і) Словінцї, Словінка, Словінкы, ї) Афри-чан, Афричанкы, й) Тихопоточане, Тихопоточанка, Тихопоточанкы.
Kurz rusínskeho jazyka je pripravovaný podľa učebnice - Доц. ПгДр. Анна Плїшкова, ПгД.
ПгДр. Кветослава Копорова: Русиньскый язык про зачаточників, Словеньска асоціація русиньскых орґанізацій – Русин і Народны новинкы, Пряшів 2011
Autor: Peter Medviď
> späť
Штрасбурґ „calling“
(урывок)Покля култура народностных меншын, в тім розумиєме і фінанцованя нашых періодік, книжок, котра належыть під Уряд влады, буде мати о нецілых 10 процент менше як минувшый рік, Міністерство културы буде мати менше лем о пять процент. А што є найліпше, Матиця словеньска дістане своїх звычайных 1,5 міліона евро, кріза – некріза. Жебы сьме были в образі – єдна културна інштітуція дістане міліон і пів, покля вшыткы меншыны довєдна, і то є майже 15 процент жытелів Словеньска, на свої културны актівности 3,8 міліона. Вже того року было крітіковане, же покля културна єдиніця на єдного жытеля словацькой народности выходить на 23 евро і 70 центів, на такого Русина, Рома або Мадяра то не было ани 6 евро. Мы сьме собі поліпшыли, але думам, же в припаді дакотрых народностей ся може тот пропастный розділ в далшым року іщі векшати. Кідь собі до того прирахуєме, же є можность рушіня малокласных школ, де без вынятку зо закона можеме прийти о народностны школы, култура народностных меншын може на далшый рік дістати такый коктейл, котрый так скоро не розходить.
Держава мусить каждых 5 років передкладати на Секретаріат Рамкового договору на охрану народностных меншын, Ґенеральный директоріят про людьскы права Рады Европы в Штрасбурґу справу в о імплементації Рамкового договору. Мусить так робити кажда держава, котра договор підписала. Послідню Словеньско загнало в 2009 році. Значіть, далша нас чекать в будучім і має быти предложена к 1-му фебруару. Словеньску ся рекомендовало робити далшы зліпшіня імплементації того договору. Наприклад зважыти приятя леґіслатівы о фінанцованю меншын, підпоровати приступ к медіам, веце підпоровати навчаня в языках меншын, друковати учебникы, робити політіку всокочіня културы меншын і так дале. Вшытко то, што ся властно даяк не робить. Єм зведавый, яку справу Словеньску предложыть. Але суть лем дві можливости. Будь собі признать хыбы в меншыновій політіці, або буде тота справа з якогось паралелного весмірму, де меншыны на Словеньску мають вшытко. Штрасбурґ „calling“. Буде інтересне, яка буде його реакція по тім, што Словеньско дасть свою справу.
Петро МЕДВІДЬ
Твориме множне чісло:
Мужскый род | Женьскый род | Середнїй род | |||
---|---|---|---|---|---|
Єднотне чісло | Множне чісло |
Єднотне чісло | Множне чісло | Єднотне чісло | Множне чісло |
хлоп піп співак технік Словак Русин план пес компютер фотбаліста гокеїста ґолфіста Анґлічан Голандян сын дїдо Янко колеґа отець судця гость учітель Нїмець кінь чоловік |
хлоп-и поп-и співац-и техніц-и Словац-и Русин-ы план-ы пс-ы компютер-ы фотбаліст-ы гокеїст-ы ґолфіст-ы Анґлічан-е Голандян-е сын-ове дїд-ове Янк-ове колеґ-ове отц-ёве судц-ёве гост-ї учітел-ї Нїмц-ї кон-ї люде |
буков морков жена квітка мыш Мадярка саніця буря долонь дїтина |
букв-и моркв-и жен-ы квітк-ы мыш-ы Мадярк-ы саніц-ї бур-ї долон-ї дїти |
корыто сито море сердце мача ягня |
корыт-а сит-а мор-я сердц-я мач-ата ягн-ята |
ЗАДАЧІ:
1. Доповнийте правилны формы назывників singularia tantum іpluralia tantum.
а) В зимі сьме были на доволенцї у (Высокы Татры) .....
б) Каждый день сьме ся спущали на (санкы) .....
в) Янко знає добрї грати на (гуслї) .....
г) Відїли сьте уж хыжу без (дверї) .....?
ґ) Дома ся не мусиме парадно облїкати, можеме быти в (теплакы) .....
д) На Великдень собі облечу новы (шаты) .....
е) Без (ножычкы) ..... не поріжеме папірь.
є) Як в (молодость) ....., так в (старость) .....
ё) Главне місто (Чехы) ..... ся зве Прага.
ж) Без (вода) ..... нїт жывота.
з) Найвеце (пісок) ..... є на Сагарї.
2. Склонюйте словны злукы: твої новы санкы, нашы Высокы Татры, моя красна молодость.
Н. твої новы санкы | нашы Высокы Татры | моя красна молодость |
---|---|---|
Ґ. | ||
Д. | ||
А. | ||
Л. | ||
І. |
3. Одповіджте на вопросы.
а) Де жыє найвеце Словаків?
б) Як ся зве майорітный народ Словакії?
в) Де жыє найвеце Русинів?
г) Як ся зве домовина Русинів?
ґ) В котрых країнах жыють Русины?
д) В котрых окресах Словакії жыють Русины?
е) Як ся зве майорітный народ: Чехії, Польщі, Мадярії, Румунії, Україны, Ґерманії, Австрії, Сербії, Хорватії, Росії, Канады, США, Анґлії?
є) Яке є главне місто Словакії?
ё) Якы знаєте културны центры Русинів у світї?
ж) Якых знаєте русиньскых народных будителїв?
4. Утворьте множне чісло.
а) тот културный центер – .....
б) тото красне місто – .....
в) тамта молода жена – .....
г) тота мала дїтина – .....
ґ) моє нове авто – .....
д) наш высокый дім – .....
е) тамтот старый стром – .....
є) мій новый колеґа – .....
ё) тамто отворене окно – .....
ж) твій малый брат – .....
з) наша добра мама – .....
и) ваша красна дївка – .....
і) тамтот нервозный хлоп – .....
ї) наш дорогый родак – .....
й) тот приємный чоловік – .....
к) тамтот добрый фотбаліста – .....
5. Доповнийте.
а) | Русинія | Русин | Русины | Русинка | Русинкы |
б) | Словакія | Словаци | Словачкы | ||
в) | Фінландія | Фін | Фінка | ||
г) | Сербія | Серб | Сербкы | ||
ґ) | Чехія | Чехы | Чешкы | ||
д) | Голандія | Голандян | Голандянка | ||
е) | Польща | Поляк | |||
є) | Канада | ||||
ё) | Америка | Америчанка | |||
ж) | Европа | Европане | |||
з) | Белґія | Белґічан | |||
и) | Хорватія | Хорваты | |||
і) | Словінія | Словінець | |||
ї) | Африка | Афричане | Афричанка | ||
й) | Тихый Потік | Тихопоточан |
Ключ к задачам.
1. а) Высокых Татрах, б) санках, в) гуслях, г) дверей, ґ) теплаках, д) шаты, е) ножычок, є) молодости, старости, ё) Чех, ж) воды, з) піску.
2. Ґ. твоїх новых санок, Д. твоїм новым санкам, А. твої новы санкы, Л. о твоїх новых санках, І. твоїма новыма санками; Ґ. нашых Высокых Татер, Д. нашым Высокым Татрам, А. нашы Высокы Татры, Л. о нашых Высокых Татрах, І. нашыма Высокыма Татрами; Ґ. моёй красной молодости, Д. моїй красній молодости, А. мою красну молодость, Л. о моїй красній молодости, І. моёв краснов молодостёв.
3. а) на Словакії, б) Словаци, в) на Підкарпатьскій Руси, г) Карпатьска Русь, ґ) в Українї, Сло-вакії, Польщі, Мадярії, Румунії, Сербії, Хорватії, США, Канадї, Чехії, д) Міджілабірцї, Снина, Гуменне, Воронов, Стропков, Свідник, Бардеёв, Стара Любовня, е) Чехы, Поляци, Мадяры, Румуны, Українцї, Нїмцї, Австрійцї, Сербы, Хорваты, Росіяне, Кана- дяне, Америчане, Анґлічане, є) Братїслава, ё) Ужгород, Пряшів, Ґорлицї, Новый Сад, Мікло-шевцї, Піттсбурґ, ж) Александер Духновіч, Александер Павловіч, Адолф Добряньскый, Ана-толій Кралицькый, Іоан Сильвай, Александер Митрак, Євґеній Фенцик, Юлій Ставровскый-Попрадов.
4. а) тоты културны центры, б) тоты красны міста, в) тамты молоды жены, г) тоты малы дїти, ґ) мої новы авта, д) нашы высокы домы, е) тамты стары стромы, є) мої новы колеґове, ё) тамты отворены окна, ж) твої малы братове, з) нашы добры мамы, и) вашы красны дївкы, і) тамты нервозны хлопи, ї) нашы дорогы родаци, й) тоты приємны люде, к) тамты добры фотбалісты.
5. б) Словак, Словачка, в) Фінка, Фінкы, г) Сербы, Сербка, ґ) Чех, Чешка, д) Голандяне, Голандянкы, е) Поляци, Полька, Полькы, є) Канадян, Канадяне, Канадянка, Канадянкы, ё) Америчан, Америчане, Америчанкы, ж) Европан, Европанка, Европанкы, з) Белґічане, Бел- ґічанка, Белґічанкы, и) Хорват, Хорватка, Хорваткы, і) Словінцї, Словінка, Словінкы, ї) Афри-чан, Афричанкы, й) Тихопоточане, Тихопоточанка, Тихопоточанкы.
Kurz rusínskeho jazyka je pripravovaný podľa učebnice - Доц. ПгДр. Анна Плїшкова, ПгД.
ПгДр. Кветослава Копорова: Русиньскый язык про зачаточників, Словеньска асоціація русиньскых орґанізацій – Русин і Народны новинкы, Пряшів 2011
Autor: Peter Medviď
> späť
Naše obce
Zobraziť galérieUjko Vasyľ
-Okej, Google... Ta de jem včera večur odpočivav?
-Ja po včerajšku z tobov ne bisiduju...
Československý svět v Karpatech
Československý svet v Karpatoch
Čechoslovackyj svit v Karpatach
Reprezentatívna fotopublikácia
Objednať